Kız Bergama (Yağcıbedir)

Yağcı Bedir Aşireti'nin Bergama Küçükkaya'da konakladığı dönemden, günümüze kadar ulaşan söylencede Bergama ile Dikili arasında yaşayan Türkmen aşiretinin beyinin oğlu obadan bir kızı su başında görür, beğenir. Kız da oğlana vurulur ama duyulursa    babasının obada onurunun kırılacağını düşünerek orayı terk eder. Olay obada dilden dile dolaşır.

Aşiretin Beyi, kız tarafına elçiler yollar ama olay onur meselesi olduğu için elçileri geri çevirir.

Zincirleme devam eden tatsızlıktan dolayı oba ikiye bölünür. Sonunda olay kız tarafı ile oğlan tarafı arasında kanlı bir kavgaya dönüşür. Kavgada Bey’in oğlu ölür. Olayların daha fazla büyümemesi için oğlan tarafı topluca Sındırgı'ya göçer. Kız tarafı Bergama'da kalır. Sevdiğinden sonsuza kadar ayrılmak zorunda kalan kız, derdini dokuduğu halıya döker. Bu nedenle bu halı Kız Bergama olarak anılır.

Bedir aşiretinin yörükleri yerleştikleri Bergama, Dikili, Sındırgı ve Bigadiç civarındaki yaylalarda ordunun yay ve ok ihtiyacını karşılıyorlardı. Bu nedenle bölgenin ismi Yaycı Bedir olarak bilinmekteydi. Geçen zaman içerisinde bu isim Yağcıbedir olarak değişti.

Halılarda kök boyalarının başarıyla kullanılması, renginin atmaması ve daima parlak kalması, bu halıların üstünlüğünü göstermektedir. Ayrıca, halıların ev tezgahlarında dokunmuş olması da ayrı bir özellik taşımaktadır.

Halıcılık, geleneksel bir el sanatı olmasının getirdiği birikimle ve kültürümüzün üzerinde en net biçimde görüldüğü ürünlerin toplandığı bir alan olarak, diğer ürünlere göre ekonomik üstünlük sağlayabilecek bir sektör durumundadır.

Bergama'nın batısında Geyik dağının eteklerindeki Kocaoba, Mazılı, Yenice, Samanlık ve Çağlan köylerinde yapılan halı, kilim, heybe, torba, çuval ve çul üretimi iç ve dış pazarlarda ilgi görmektedir.

Bergama halıları 16. yüzyıldan 19.yüzyıla kadar çok fazla rağbet görmüştür. Özellikle Avrupa’da soylu aileler, koleksiyonerler ve hatta kiliselerde Bergama Halıları oldukça ünlüdür. Avrupalı ressamlar tablolarında Bergama halılarına da yer verdikleri için bazı halı kompozisyonları onların adıyla anılır olmuştur. Bergama halıları geç ve erken dönem olmak üzere 2 dönem ve 18 alt başlıkta sınıflandırılır. Bölgesel olarak da Yağcıbedir, Karadağ, Kozak Ve Yuntdağı olmak üzere 4 bölgeye ayrılır.

Yağcıbedir halılarının en önemli özelliği Türk Düğümü diye bilinen bir ilmik tekniği ile üretim yapılmasıdır. Yaklaşık olarak 100 cm² de 800-1000 düğüm vardır. Nar kabuğu, Ceviz kabuğu, Asma yaprağı, Palamut, Meşe Kabuğu, Kök boya gibi boyar maddelerle renklendirilen ilmiklerin renginin sabitlenmesi için yoğurt suyu, şarap ve tuz ile paslandırılmış demir kullanılır.

Kaynak: Dikili Guide, Wikipedia

Görseller: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi 

İlk Yayın: 10 Ağustos 2010