Gödence Köyü

Bundan 40 yıl önce, ‘birlikten kuvvet doğar’ düşüncesiyle kurulan kooperatif ile kaderi değişen bir köy Gödence. Başta zeytinyağı olmak üzere onlarca çeşit doğal ürününü kendi ismiyle markalaştırmayı başaran Gödencelilerin yeni hedefi ise turizmde markalaşmak...

Beş yıldızlı otellerin yerine butik otellerin inşa edildiği, yerel kültüre sahip çıkılarak sakin yaşam tarzının benimsendiği Cittaslow Birliği’ne kabul edilip, Türkiye’nin ilk sakin şehri olan Seferihisar’ın köyleri, doğaya ve kültürel kaynaklara zarar vermeden de kalkınmanın mümkün olduğunun kanıtı adeta. Bu köylerden biri de Gödence. Antik Çağ’ın 12 İyon kentinden biri olan şarap ve zeytinyağı üretim bölgesi olan Gödence yöresi, asırlar öncesinden kalan bu mirası geleceğe taşıyor; üstelik daha da zenginleştirerek.

Dünya Bankası ‘en başarılı kooperatif’ seçti

İzmir’in akciğeri olarak anılan, Kızılçam ormanlarıyla kaplı Kızıldağlar’daki beş köyden biri olan Gödence’nin kalkınma öyküsü pek çok köye örnek olacak türden. Köy halkı, 1972’de ‘birlikten kuvvet doğar’ düşüncesiyle Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’ni kurmuş. İmece anlayışıyla bir araya gelen Gödenceliler, aradan geçen zamanda markalaşmayı da başarmış. Öyle ki Gödence deyinde artık sadece köy akla gelmiyor. Zeytinden zeytinyağına, üzümden pekmeze, tarhanadan bademe kurutulmuş domatesten incire, baldan zeytinyağı köy sabununa kadar köyde üretilen ne varsa hepsinin markası ‘Gödence.’ Köyde kurulan kooperatifin Dünya Bankası tarafından Türkiye’nin en başarılı kooperatifi seçilmesi boşuna değil yani.

Elbette bunu başarmak o kadar kolay olmamış. Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Çağatay Özcan Kokulu, başlangıçta hem teknik alt yapıyı hazırlamak hem de köylünün alışkanlıklarını kırmakta biraz zorlandıklarını söylüyor. Kokulu o süreci şöyle anlatıyor: “Üretim kalitesini artırmadan markalaşmak mümkün değildi. Örneğin, zeytinin toplandıktan sonra çuvallara konulmaması gerekiyordu. Çünkü çuvalın kokusu zeytine geçiyor, zeytin fermente oluyor, dolayısıyla o zeytinden elde edilen zeytinyağının kalitesi düşürüyordu. Bu noktada köylüye zeytin hasadında kullanmaları için gözenekli plastik kasalar dağıttık. Alışkanlıklarını değiştirmeleri biraz zor oldu ama ürün kalitesindeki değişimi görünce çuvaldan vazgeçip kasa kullanmaya başladılar. Bir sonraki adım kurulan işleme tesisinin elektrik ihtiyacını karşılamaktı. Bunun için Bademler Köyü’nden Gödence’ye elektrik hattı çektik. Ardından tesise gelen zeytinin ilk on iki saatte işlenmesini sağlayan bir teknoloji kurduk. Ancak bu sefer de depolama önümüze bir başka sorun olarak çıktı. Bir malı ne kadar kaliteli üretirseniz üretin, iyi saklayamıyorsanız, yaptığınız işin kıymeti yok. Bunun için depolama teknolojisini de değiştirip kapasiteyi yükselttik. Çabalarımız boşa gitmedi, kooperatif sadece Gödence’deki değil bölgedeki çiftçi için de çok önemli bir hale geldi ve diğer sanayi kuruluşlarını da disipline etmeye başladı. Yani biz sadece kendimizi değil, bizi rakip görenleri de iyi ve doğru bir çizgiye çektik. Yakın zamanda da yarımadada bir zeytinyağı yerel borsası kurmak istiyoruz.”

Çin ile İhracat Görüşmeleri Sürüyor

Başkan Kokulu anlattıkça şu anda 150 ortağı olan Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin köye çakılan her çivide emeği olduğunu anlıyoruz. Bu gün Çeşme’den Menderes’e kadar uzanan havzaya hizmet veren kooperatif, yılda ortalama 2 bin ton zeytin işliyor; bu da 700-800 ton yağ demek. Gödence zeytinyağının İtalya’da bile tanındığını dile getiren Başkan Kokulu, şu anda Çin ile ihracat konusunda görüştüklerini ve anlaşma sağlanırsa Gödence’nin ününün dünyaya yayılacağını söylüyor.

Butik Şarap Üretmek İstiyorlar

Anadolu’da şarap tanrısı Dionysos adına inşa edilen en büyük tapınağa ev sahipliği yapan Seferihisar’in bir köyü olan Gödence, tarihsel olarak aynı zamanda bir şaraplık üzüm bölgesi. Köyde toplu bir üretim yapılmıyor ama ağustos-eylül aylarındaki bağbozumunda topladıkları üzümlerden şarap üreten Gödenceliler de yok değil. Şarap üretimi ile ilgili çalışmalarının sürdüğünü belirten Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Kokulu, köyde butik tarzda şarap üretimi yapılmasını istediklerini söylüyor.

Yeni Hedef Turizm

Ürettiği ürünleri kendi ismiyle markalaştırmayı başaran köyün yeni hedefi ise turizm. Kooperatif Başkanı Kokulu, şimdilerde insanların zeytinyağı ve yerel ürünlerden almak için ziyaret ettiği köyü İzmir’in önemli ekoturizm merkezlerinden biri haline getirmeyi amaçladıklarını belirtiyor. Kokulu, “Bu konuda İtalya’da gördüğüm örnekler var. Turistler İtalya’nın bazı köylerine düzenlenen gezilerde zeytinyağı fabrikasını geziyor, 12 euro’ya bir şişe zeytinyağı alıyor, köyde yemek yiyor, şarap içiyor, konaklıyor. Bunun neden Gödence’de de yapmayalım ki? İnsanlar şu anda Gödence’ye zeytinyağı almak için geliyor. Bu ziyaretleri turizm aktivitelerine dönüştürebiliriz. Bunun için yöresel lezzetlerin sunulduğu ve konaklanabilecek tesislere ihtiyacımız var. Biz bu konuda planlama çalışmalarımızı yaptık ancak projeyi hayata geçirmek için desteğe ihtiyacımız var” diyor.

Kültürel Etkinlikler Düzenleniyor

Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi sadece ürettiği ürünler ile değil, düzenlediği kültürel etkinliklerle de köyün adını duyuruyor. 19 yıldır düzenlenen ve 5 sene önce ulusal nitelik kazanan Gödence Tarım Başarı Ödülleri kapsamında, tarımın gelişmesine katkıda bulunan kişi ve kurumlara bilim, eğitim, basın, çiftçi örgütlenmesi, tarıma dayalı sanayi ve çevre dallarında tarım başarı ödülleri veriliyor. Köyde düzenlenen bir diğer önemli etkinlik de Yarımadanın En Güzel Zeytinyağı Yarışması. Her yıl nisan ayında düzenlenen ve geleneksel hale gelen yarışmada, zeytin üreticileri tarafından kooperatife verilen zeytinlerden elde edilen zeytinyağı örnekleri, Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi’nin denetiminde değerlendiriliyor, dereceye girenler ödüllendiriliyor. Gödenceli kadınların kendi elleriyle hazırladığı, birbirinden lezzetli yöresel yemeklerle kurulan sofralar, her iki etkinliğe de renk katıyor.

Doğal ve kaliteli ürünleriyle dikkat çeken Gödence’nin çevresi doğa yürüyüşleri ve hafta sonu dinlenceleri için de oldukça uygun. Köye, İzmir- Seferihisar yolunun 30’unu kilometresinden sola dönüp, 11 kilometre ilerledikten sonra ulaşılabiliyor. Sadece ürün almak istiyorsanız Gödence Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’ne ulaşıp sipariş de verebiliyorsunuz.

Kaynak: İzmir Kültür ve Turizm Dergisi İnternet Sitesi - İzmir Gezi Rehberi  http://www.izmirdergisi.com/site/index.php?option=com_content&view=article&id=174%3Agoedence-koeyue&catid=195%3Agezi-rehberi&lang=tr 

Haber: Derya Şahin 

Fotoğraflar: Mustafa Gündaş