İzmir İnönü Evi

 

İsmet İnönü’nün Malatya doğumlu babası Reşit Bey, okumak için İstanbul’a gidip hukuk eğitimi alarak ilk görev yeri olan Çatalca’ya atanır. Bu görevi sırasında Rumelili Hakkı Bey’in kızkardeşi Cevriye Hanımla 1880’de İstanbul’da evlenirler. İlk oğulları Ahmet’in doğumundan sonra İzmir’deki bir eve taşınırlar. İsmet, babası Reşit Bey’in İzmir Adliyesi’nde Sorgu Yargıcı Yardımcısı olarak görev yapmakta olduğu 1884 yılında, şu anda müze-ev olan dayısının evinde dünyaya gelir...

İsmet İnönü “Hatıralar” kitabının 1. cildinin 19-20. sayfalarında İzmir anılarını şöyle anlatır:

“Altı sene, askeri tahsilin yıl sonu tatillerini İzmir’de geçirdim. İzmir’e dayımın yanına, sılaya gidiş, benim için bahtiyarlık ve açılıp, serpilme, fırsatı olmuştur. Değirmen Dağındaki küçük, mütevazi, ev, denize karşı, hala bana dünyanın en güzel köşkü gibi görünür. Dinlenirdim, gezerdim. Fransızca gazeteler okur –Le Matin-, memleketimin dört köşesinde fevkalade bir hadise varsa, onu öğrenir takip ederdim. Nihayet, gelecek sene dersleri için biraz hazırlanır, bazen dil dersi de alırdım. Küçük dayım doktordu, edebiyat meraklısıydı. Onunla beraber bulunmak da bana zevk verirdi. Bizim nesil, açık ve kapalı edebi eserlere ve hareketlere düşkündü. İstanbul’da ve İzmir’de yasak olan bütün edebi eserleri, taşbasması olarak, köşe başlarından satın alırdık. İstediklerimizi İstanbul’da Tünel başında satılan eski kitaplar arasında çok zaman bulurduk.

İzmir, bu suretle on üç ila yirmi iki yaşlarımda benim başlıca sevgilim olmuştur. On altı sene sonra büsbütün başka şartlar içinde İzmir’e girdiğim zaman, türlü duygularım, arasında sevgiliye kavuşmak heyecanı ayrıca yer alıyordu."

Sarıhafız (Türk Yılmaz) Mahallesi Mekke Yokuşu’nda 842. Sokakta, şimdilerde İnönü Sokağı No:20’de bulunan bu ev, İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı yıllarında o zamanki İzmir Belediye Başkanı Dr.Behçet Uz tarafından içinde oturmakta olan iki kız kardeşten Belediye adına satın alınır.

1950 sonrasında ev, İzmir Belediyesi’nce elden çıkarılmak istenince, İnönü’ye yakın olan İzmirli işadamlarından Şerif Remzi Reyent tarafından alınır. Şeref Remzi Reyent evi, yeğeni ve aynı zamanda İnönü’nün en eski arkadaşlarından Org.Ali Fuat Erden’in kızı olan Ayla Ökmen’e hediye eder. Ayla Ökmen’de evi İnönü Vakfı’na bağışlar.

Dönemin Belediye Başkanı Yüksel Çakmur’un aracılığı ile hayatta kalan kız kardeş Huzurevi’ne yatırılır. Evde onarıma girişilerek , iç düzenlemesi yapılır. Vakıf’tan sağlanan eşya ve resimler yerleştirilip, ziyarete açılır. Bu ilk onarımdan sonra ev köklü bir restorasyon gerektirdiği için Kültür Bakanlığı, Konak Belediyesi ve İnönü Vakfı’nca 1998’de konu yeniden ele alınır. Ancak restorasyon işleri, İl Özel İdaresi kimliğiyle, Kemal Nehrozoğlu’nun İzmir Valisi olmasıyla gerçek koruyucusunu bulur. Tarih Vakfı’nın da katılımıyla, zamanın İzmir Rölöve ve Anıtlar Müdürü Dr.Fatma Sedes’in yürüttüğü rölöve çalışmaları bitirilip, ev elden geçirilerek tümüyle yenilenir. İzmir Resim ve Heykel Müzesi Müdürü olup, halen evin yönetimini de üstlenmiş bulunan Cahit Koççoban’ın çabaları ile iç mekan çalışmaları tamamlanır. 24.07.1999 günü İzmir Sivil Toplum Örgütlerinin katılımı ve Lozan sergisi ile ev yeniden ziyarete açılır.

O günden sonra İsmet İsmet İnönü’nün doğum (24 Eylül), ölüm (25 Aralık) ve Lozan Antlaşmasının imza (24 Temmuz) yıldönümlerinde evde özel etkinlikler düzenlenir. Örneğin, depremzedeler yararına İzmir Resim ve Heykel Müzesi sanatçıları sergi açarlar, İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü’nce İlköğretim okulları arasında “23 Nisan Resim Yarışması” düzenlenir ve katılan resimler sergilenir, dereceye girenler ödüllendirilir. Bu arada sokaktaki tüm evlerin duvarları boyanır, sokak temizlenir, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nce sokağa 2000 yılı Eylül ayında “İnönü Sokağı” adı verilir. Sokağa Sivas Cumhuriyet Üniversitesi’nce Lozan’ı anımsatan bir duvar resmi yapılır. “23 Nisan Resim Yarışması”nın ve sokakta “Duvar Resimleri Yapımı”nın gelenekselleştirilmesi kararlaştırılır.) 24 Eylül 2000’de yerel bir TV kanalı aracılığı ile evden naklen açık oturum yayını gerçekleştirilir. Vitrinlere İnönü’ye ait eşya ve giysiler yerleştirilir, ziyaretçilere İnönü Belgesel filmi gösterilir.

Önümüzdeki günlerde ve yıllarda, İnönü Evi’nde gerçekleştirilecek etkinliklerle daha geniş kitlelere ulaşılması düşünülmektedir. 

İzmir İnönü Evi’nin;

Açık olduğu günler: Salı-Perşembe, Cumartesi 10.00-17.30 arası ve resmi tatil günleri.

Adres: Türkyılmaz mahallesi 842. Sk. (İnönü Sokağı), No:20 Konak-İZMİR  Tel : 0 232 445 55 99 

Kaynak: İnönü Vakfı

İlk Yayın Tarihi: 26 Aralık 2012