Ali Çetinkaya ve Bulvarı

Gündoğdu Meydanı'ndan başlayarak, tren yoluna kadar ilerleyen bulvarı bilirsiniz... Ali Çetinkaya Bulvarı.

Eko Pub, Sevinç Pastanesi, Alsancak Devlet Hastanesi, Alsancak Hocazade Camii, Atatürk Spor Salonu, Atatürk Yüzme Tesisleri gibi önemli  ve/veya sembol mekanların adres bilgilerinde yer alan bu önemli bulvara adını veren Ali Çetinkaya kimdir biliyor musunuz?

Kurtuluş Savaşının kahramanlarından, Ayvalık'ta ilk kurşunu sıkanlardan birisi. Ancak 1930'lu yıllarda Atatürk'ün de onay verdiği İstanbul Boğazı Köprüsü'ne kenti çirkinleştirdiği için engel olan birisi de aynı zamanda...

1878 yılında Afyon'da doğdu. Demirci ustası Ahmet Efendi’nin oğludur. Afyon Rüştiyesi'nde ve Bursa Askeri İdadisi'nde okudu. 1898’de Harp Okulu’nu bitirdi; Trablusgarp Savaşı’nda çarpıştı, I. Dünya Savaşı’nda Irak , Kafkasya ve Makedonya cephelerinde çarpıştı. Mondros Mütarekesi’nden sonra Ayvalık’taki 72. Alay Komutanlığı'na getirildi. 29 Mayıs 1919 Ayvalık’ı işgal eden Yunan ordusuna karşı ilk direnişi başlattı ve halkın da katılımını sağayarak, Ayvalık Cephesini oluşturdu.

İttihat ve Terakki Cemiyeti üyesi olan Çetinkaya, 1920’de toplanan son Osmanlı Meclis-i Mebusanı’na milletvekili olarak girmişti ancak İstanbul’un işgali üzerine Malta sürgünleri arasında yer alarak yurttan uzaklaştırıldı. 1921’de serbest bırakıldı ve yurda dönerek Afyon mebusu olarak TBMM 1. Dönem’e katıldı.

1925'te Şeyh Sait Ayaklanmaları sırasında İstiklal Mahkemesi Başkanı olarak görev yaptı.

16 Şubat 1934'te Bayındırlık Bakanı oldu. Ankara'daki resmi dairelerin çoğu, Çetinkaya'nın beş yıl süren bakanlığı sırasında yapıldı. Bu görevi 3 Nisan 1939’a değin sürdü. 1931 yılında Nuri Demirağ Asya’yı Avrupa'yla birleştirmeyi düşündü. 4 yıl süren bir etüt çalışması sonucu Amerika’nın en büyük çelik fabrikası ile de görüşerek içinden demiryolunun da geçeceği bir köprü yapmak istedi. Salih Bozok bu projeyi Atatürk’e götürdü. Atatürk bu projeyi çok beğendi ve hükümete gönderdi. Bayındırlık Bakanı Ali Çetinkaya “olmaz bu iş” diyerek karşı çıktı, ve proje “kentin güzelliğini bozar”` düşüncesiyle geri çevrildi. Nuri Demirağ görüşmeden ayrılırken “Bu iş olacaktır. İstanbul buna muhtaçtır. Ben yapamazsam evladıma bırakırım” dedi.

Cumhuriyetin ilk yıllarında önemli görevler alan Ali Çetinkaya, 1937'de Bayındırlık Bakanı olarak Almanya'ya bir yurt dışı seyahat gerçekleştirerek o dönemin Nazi Diktatörü Adolf Hitler'le görüşme yaptı.

1939-1940 yıllarında bir süre de Ulaştırma Bakanlığı yaptı. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Ulaştırma Bakanıdır. Bakanlığı sırasında demiryolu politikasının savunucusu olmuş ve 1200 km demiryolu yaptırmıştır. Demokrasiye geçildikten sonra halk kendisini milletvekili olarak seçmemiştir.

Kaynaklar:- Wikipedia - Ali Çetinkaya