Darağacı

İzmir'de böyle bir semt adının varlığını çoğu hemşerimiz bilmez.

Ama 2005 yılındaki Universiade zamanında gündeme gelmiş basında bir kaç kez köşe yazısına ve tarihçilerin bilgilerine yer verilmişti.

Neresidir Darağacı? Neden ismi bu kadar ürkütücü?...

Darağacı semti Alsancak Garı'nın ardından başlayıp, şaraphaneye kadar uzanan bölümdür. Ege Mahallesi'nin bir kısmı bu semtin içerisinde kalmaktadır. Şehitler Caddesi olarak bilinen üzerinde Alsancak Stadı, 9 Eylül Üniversitesi eski Mimarlık Yerleşkesi, Hürriyet Gazetesi gibi tanınan mekanların bulunduğu semttir.

2005 yılında yapılacak olan Üniversite Oyunları öncesinde bakıma alınan Alsancak Stadı'nın altından bir kaç kemik çıkması ile toplu mezar olduğu yönünde yapılan haberlerle gündeme gelmişti. İşte bu dönemde İzmir'in ünlü tarihçisi Yaşar Ürük, Yeni Asır gazetesinde yayınlanan bir yazısında Darağacı'nı şu şekilde tanımlamıştı;

"Darağacı" adıyla bildiğimiz ve Alsancak Garı ile Şaraphane arasında kalan bölge ve semtin adı daha önceleri "Kalafat Mevkii" (Carenage) ya da "Takoz Deliği"dir. Bu bölge, Karataş'ta günümüzde Konak Orduevi'nin bulunduğu kıyı ile birlikte İzmir'de teknelere kalafat çekilen iki önemli noktadan biridir. "Takoz Deliği" adını da o dönemlerde henüz doldurulmamış olan iç körfezdeki bir girintiden almaktadır. Bu yöre oluşumundan bu yana çeşitli sanayi kuruluşları ve depolarla, bu iş yerlerinde çalışan işçilerin oturdukları konutlardan oluşmuş bir bölgedir. Öte yandan bir zamanlar sayıları yüzü bulan İzmir'in ünlü değirmenlerinin önemli bir bölümü de bu bölgede bulunmaktadır. "Darağacı" adı ise, iddia sahiplerinin söylediği gibi Osmanlı'nın son dönemlerinde gerçekleştirilen seri idamlar nedeniyle verilmemiştir. Bu adın verilmesine, Katipoğlu Mehmet Bey'in derebeyliği zamanında, bölgede birkaç kişinin asılarak idam edilmesi neden olur. "

Bu yazının tamamını yine yayınlamıştık. Buradan ulaşabilirsiniz...

 

Bu bölge daha çok Rum halkın oturduğu bir semt konumundaymış. Ve şimdiki Alsancak Stadı'nın bulunduğu bölgede eski bir Rum mezarlığı olduğu söylenir. Yirminci yüzyıl başlarına kadar özellikle günümüzdeki Ege Mahallesi'nin bulunduğu alan "Mortakiye" ya da "Mortakya" olarak anılır. Bu sözcük "Ölüler Yeri" anlamındadır. Yani bildiğimiz adıyla morg. Zamanla bu mezarlığın kullanımı azaldığı için Rum gençlerin maç yapabilmesi için sahaya çevrilmiş. O zamanların tek Rum takımı olan şu an Yunanistan Ligi'nde mücadele eden Panionios Kulübü burada antreman ve maç yaparmış. Daha sonraları İtalyanlar Garibaldi'yi kurmuşlar ve Darağacı popüler bir sahaya dönüşmüş.

İzmir Büyükşehir Belediyesi ise sayfalarında şu şekilde bahsediyor Darağacı'ndan; "Özellikle Alsancak'tan Bornova'ya gidiş yolu olan Darağacı Bölgesi [Bu gün Alsancak Stadının ön Caddesi], Rum amelelerin yerleşim bölgesi olmuş aynı zamanda, kentin sanayi mıntıkası haline gelmişti. Bu bölgede tamamı yabancılara ait buharlı değirmenler, sigara ve okul kağıdı fabrikası, bıçkı atölyeleri, Havagazı Fabrikası (1860), Buz Fabrikaları, Prina Fabrikası, Pamukyağı ve Makarna Fabrikası kurulmuştu."

İşgalin sonra erdiği dönemlerde İzmir'e ilk giren birliklerden birisi burada pusuya düşürülmüş ve çok sayıda şehit vermiş. Bu nedenle Cumhuriyet yıllarından beri Şehitler olarak adlandırılmış. Zaten şimdilerde de stadın önünden geçen cadde Şehitler Caddesi olarak geçiyor.

İlk Yayın Tarihi: 12 Ocak 2012