Kemeraltı'ndaki Hanlar

Bir kentte konaklama yapılarının ortaya çıkısı kent ticaretinin yogunlugu ve özellikle dıs ticaret kapasitesi ile dogru orantılıdır.

İzmir’de konaklama yapılarının ortaya çıkısı ve gelisimi 17. yüzyılın ikinci yarısından sonraya rastlamaktadır. 16. yüzyılın ilk yarısında henüz 1000 civarı nüfusuyla kent bir kasaba görünümündedir.

1566 yılında Osmanlıların Sakız Adası’nı ele geçirmesinin ardından deniz ticaretini sıkı tutması bu ada üzerinden yapılan ticareti zorlastırmıstır. Bu nedenle, Sakız Adası’nda bulunan yabancı konsolosluklar İzmir’e tasınmaya baslamıstır.

1571 yılında Kıbrıs Adası’nın ele geçirilmesiyle birlikte Dogu Akdeniz’de gerçeklesen deniz ticaretinin kontrolü Osmanlı’ya geçmistir. 1680 tarihinde Osmanlı’nın Halep’i ele geçirmesiyle birlikte, Halep’in ticaretteki üstünlügü sona erer ve İzmir Limanı ön plana çıkar. İpek ticaret yolları degismistir. Artık Dogunun ipegi İzmir üzerinden Avrupa ülkelerine gönderilmeye baslanır.

18. yüzyılın sonlarına dogru İzmir’in nüfusu 100 bin civarına ulasır. Bu haliyle kent, Dogu Akdeniz’in en önemli limanı haline gelir. Ticaretin bu denli yogunlasması nedeniyle konaklama yapılarına ihtiyaç duyulmaya baslanır.17. yüzyılın sonuna dogru, özellikle 18. yüzyılın basından 19. yüzyılın baslarına kadar çok sayıda han yapısının insa edildigi görülmektedir.

Bu dönemde insa edilen hanların iki islevi vardır. Bunlardan birincisi konaklama, ikincisi deve kervanları ile gelen malların sergilenip satısının gerçeklestirilmesidir, yani sergileme ve konaklama aynı yapı içindeçözümlenmistir. Bu nedenle hanların planlarına baktıgımızda, genellikle iki katlı, ortada avluya bakan yapılar olduklarını görürüz

     1 - Avlulu Hanlar 

          a - Tek katlı

               1 - Sulu Han

          b - İki katlı olanlar 

               1 - Fazlıoğlu Hanı

               2 - Demir Hanı (küçük)

               3 - Selvili Han

               4 - Abacıoğlu Hanı 

               5 - Kızlarağası Hanı

               6 - Mirkelamoğlu Hanı 

               7 - Yeni Han

               8 - Karaosmanoğlu Hanı (Büyük) 

               9 - Kadıoğlu Hanı

               10 - Manisalıoğlu Hanı 

          c - Kısmen iki katlı olanlar 

               1 - Girid Hanı 

               2 - Arap Hanı

     2 - Arasta Benzeri Plâna Sahip Olanlar 

          1 - Esir Hanı

          2 - Abdurrahman Hanı

          3 - Çakaloğlu Hanı

          4 - Musevit Hanı

          5 - Cambaz Hanı

ÖZELLİĞİNİ KAYBETMİŞ VEYA SADECE TARİHİ KAYNAKLARDAN TESPİT EDİLEBİLEN HANLAR

     1 - Acem Hanı

     2 - Akasoğlu Hanı 

     3 - Akasoğlu Hanı (Büyük)

     4 - Akasoğlu Hanı (Küçük) 

     5 - Altı Parmak Hanı 

     6 - Balyoz Hanı 

     7 - Barbaris Hanı 

     8 - Barut Hanı (Küçük) 

     9 - Batak Hanı  

     10 - Bey Hanı (Birinci) 

     11 - Bey Hanı (İkinci) 

     12 - Bostancı Hanı 

     13 - Bölükbaşı Hanı

     14 - Cezayir Hanı (Eski)

     15 - Cezayir Hanı 

     16 - Coya Hanı

     17 - Çamur Hanı 

     18 - Çavuşzâde Hanı

     19 - Çerçioğlu Hanı

     20 - Çukur Han

     21 - Demir Hanı (Büyük)

     22 -  Dervişoğlu Hanı

     23 - Dolma Hanı 

     24 - Dremsiz Süleyman Hanı

     25 - Ekmekçi Hanı 

     26 - Eşrefpaşa Hanı 

     27 - Evliyazade Hanı 

     28 - Fincancı Hanı (Küçük)

     29 - Hacı Ali Paşa Hanı 

     30 - Hacı Hüseyin Hanı 

     31 - Hacı Mehmed Hanı

     32 - Hacı Ömer Hanı

     33 - Hacı Sadullah Hanı 

     34 - Hastahane Hanı

     35 - Hüseyin Beşe Hanı 

     36 - Ispartalı Hanı 

     37 - İbrahim Paşa Hanı

     38 - İki Kapılı Han 

     39 - İmam Hanı 

     40 - Kâmil Bey Hanı

     41 - Kantarcıoğlu Hanı 

     42 - Kara Mustafa Paşa Hanı 

     43 - Karaosmanoğlu Hanı (Küçük)

     44 - Kemahlı İbrahim Efendi Hanı 

     45 - Keten Hanı 

     46 - Kurşunlu Han

     47 - Kuzuoğlu Hanı (Büyük) 

     48 - Kuzuoğlu Hanı  (Küçük) 

     49 - Küpecioğlu Hanı

     50 - Laz Hanı

     51 - Leblebici Hanı 

     52 - Malkoçzade Hanı

     53 - Yapıcı-Zade ( Mehmed Efendi ) Hanı

     54 - Mehmed Hanı (Küçük)

     55 - Menzil Hanı 

     56 - Mısırlıoğlu Hanı

     57 - Muhtesib Hanı

     58 - Osmanzade Hanı 

     59 - Paşa Hanı

     60 - Pederi Hanı

     61 - Pirinç Hanı 

     62 - Piyaleoğlu Hanı 

     63 - Rauf Paşa Hanı

     64 - Rıza Bey Hanı

     65 - Sadık Bey Hanı (Büyük) 

     66 - Sakız Hanı

     67 - Salepçioğlu Hanı 

     68 - Salepçioğlu Hanı (Büyük) 

     69 - Salepçioğlu Hanı (Küçük) 

     70 - Süleyman Efendi Hanı

     71 - Şalvarlıoğlu Hanı 

     72 -Tabur Efendi Hanı

     73 - Tavşanlı Han 

     74 - Tellalbaşı Yeni Han 

     75 - Tercüman Hanı 

     76 - Tütün Hanı 

     77 - Uzun Han 

     78 - Vezir Hanı (Büyük)

     79 - Vezir Hanı (Küçük)

     80 - Yandevi Hanı 

     81 - Yemişcizade Hanı 

     82 - Yusufoğlu Hanı

     83 - Yuvanoğlu Hanı

     84 - Çarşılı Han 

     85 - Fazlıoğlu Hanı(Hacı Mehmet Paşa Hanı ) 

Kaynak: http://www.kemeraltı.com/