İzmir'de halk oyunları ve halk müziği konularında çok başarılı işler yapmış, İzmir Turizm Folklor Derneği'ni kurarak 52 yılda konusunda uzman yüzlerce kişiyi yetiştirmiş bir bilim adamını tanıtmak isteriz.
İşte İzmir Halk Oyunları ve Halk Müziği camialarının duayen ismi Mazlum Nusret Kılıçkıran...
Halk müziği ve oyunlarına kendisini adamış olan Mazlum Nusret Kılıçkıran, 18 Nisan 1943 yılında Kilis'te doğmuş; babası Tekel memuru İsmet Kılıçkıran, annesi Rabiha Yüksel Kılıçkıran'dır.
Kilis Kemaliye İlkokulu'nu 1955 yılında, Kilis Lisesi'ni 1961 yılında bitirmiştir. Yüksek öğrenimini İstanbul Hukuk Fakültesi'ni sağlık nedeniyle yarıda bırakmış ve 1966 yılında TRT İzmir Radyosu Türk Halk Müziği ve Oyunları Şubesi'ne memur olarak girmiştir. Daha sonra yüksek öğrenimini tamamlamaya karar vermiş ve İzmir Gazetecilik Yüksek Okulu'nu 1972 yılında tamamlamıştır. Aynı yıl İzmir Radyosu Türk Halk Müziği ve Oyunları Şubesi şefi olmuştur. Kılıçkıran, ortaokul öğrencisi iken edebiyat öğretmeninin teşviki ile de Kilis'te çıkan Kent Gazetesi'nde yazılar yazmıştır.
Kılıçkıran'ın Halk Müziği'ne ve Oyunları'na olan büyük ilgisi, askerliği sırasında Kırşehir'li mahalli sanatçı Neşet Ertaş'ı tanımasıyla başlamış ve o günden itibaren folklora, bir deyişle, sevdalanmıştır.
1969 yılında halk oyunlarına gönül vermiş İzmir'li dostlarıyla birlikte, gençleri biraraya getirmek, onlara Zeybek oyunlarını öğretmek, sevdirmek, milli şuuru aşılamak amacıyla İzmir Turizm Folklor Derneği'ni kurmuştur. Bu sayede, kaybolmayla karşı karşıya olan Zeybek oyunlarının derlenmesine hız verilmiş ve oyunlar en iyi ve doğru şekilde öğretilmeye başlanmıştır. Kılıçkıran kurduğu bu dernekte uzun yıllar başkanlık yapmıştır.
Zeybek oyunlarımızın sevilip, yayılmasında ve gelişmesinde büyük rolü olduğu gibi, Sandıklı-Dinar Kadın Oyunları ile Kilis Halk Oyunları'nın da sahneye konulmasında emeği geçmiştir.
İzmir'de halk oyunları konusunda kurulan folklor konulu derneklerin biraraya gelmesi ve bir federasyon çatısı altında toplanması için çaba gösterenlerin başında olan Kılıçkıran, bu öncülüğünün sayesinde Ege Folklor Federasyonu'nda Teknik Kurul Başkanlığı yapmıştır.
1968 yılında girdiği İzmir Radyosu'nda folklorun çeşitli konularında, özellikle halk müziği ve oyunları ile ilgili programlar yapmıştır. Bu programlarında mahalli sanatçılara yer vermiş ve onların tanınmasına aracı olmuştur. Mazlum, bu derleme ve araştırma çalışmalarıyla folklor camiasında kısa zamanda tanınmış, sevilip sayılmıştır.
Halk oyunlarımızın gençler arasında sevilip, yayılması ve yaşatılması amacıyla çeşitli kurum ve kuruluşlarca düzenlenen halk oyunları yarışmalarında uzun yıllar seçici kurul üyeliği yapan Mazlum, halk müziği ve oyunları konusunda ülkemizde düzenlenen ulusal ve uluslararası kongre, sempozyum, konferans, seminer, panel vb. toplantılara da konuşmacı olarak çağrılmış ve çeşitli bildiriler sunmuştur. Bunlardan bazıları;
1. Dokuz Eylül Üniversitesi'nce 1980 yılında yapılan I. Akdeniz Küğ Kurultayı'na: "Anamur Yöresi Halk Oyunları ve Özgün Giysileri".
2. 1981 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi'nce yapılan I. Geleneksel El Sanatları Sempozyumu'nda: "Kilis Musabeyli Bucağı Köyleri Türkmen Takıları".
3. Kültür Bakanlığı'nca 1986 İzmir'de yapılan III: Milletlerarası Türk Folklor Kongresi'ne: "Ege'de Kış Turizmi'nin Kurtarıcısı Deve Güreşleri".
4. 1987 yılında Kültür Bakanlığı'nca düzenlenen Türk Halk Oyunları'nın Sahnelenmesinde Karşılaşılan Problemler Sempozyumu'nda: "Düzmece ile Düzenlemenin Birbirinden Ayrılması Gerekliliği"
Bu bilimsel toplantıların yanında çeşitli dergilerle, kitaplarda yayınlanmış makaleleri de vardır. Bazıları ise şunlardır;
1. Kilis'te Köşkelik, Türk Folklor Araştırmaları, 17. C 330 sayı 1977. 7862. s.
2. Kilis Dolaylarında Halk Oyunları , Türk Folklor Araştırmaları, 17.C.333 sayı 1977. 7961. s.
3. Kilis'te Çocukların Hatim İndirme Töreni, Türk Folklor Araştırmaları, 17.C.336. sayı. 1977. 8050.s.
4. Devlet Halk Oyunları Topluluğu ve Kuşkularımız. Türk Folklor Araştırmaları, 17.C.338. sayı. 1977. 8107.s.
5. Kilis'te Nefse (Lohusa) Hamamı. Türk Folklor Araştırmaları, 16.C.316. sayı. Kasım 1975. 7473.s.
6. Kilis Düğün Geleneklerinden: Cille. Türk Folklor Araştırmaları, 16.C.322. sayı. Mayıs 1976. 7638.s.
7. Beş Halk Oyunu Ustası ve Yöneticisi. Türk Folklor Araştırmaları, 18.C.343. sayı. Şubat 1978. 8225.s.
8. Kilis'te Kuşçuluk "Güvercin Uçurmak". Türk Folklor Araştırmaları, 18.C.351. sayı. Ekim 1978. 8463.s.
9. Erzincan-Tercan Ellerinde Bir Gönül Ozanı Menzile Vardı. Türk Halk Müziği ve Oyunları 1.C. 6. sayı. Haziran 1983. 259.s.
Mazlum Nusret Kılıçkıran'ın "Söyleyim Bayburt'un Vasfı Haline" ve "Türkü ve Öyküleriyle Kilis" adlı iki basılmış kitabı vardır.
Folklor Araştırmaları Kurumu'nca, Mazlum Nusret Kılıçkıran'ın Türk Folkloru'na yaptığı değerli çalışmaları ve hizmetleri değerlendirilerek, İhsan Hınçer Türk Folkloruna Hizmet Ödülü'ne layık görülmüş, ancak bu ödülü alamadan 13 Kasım 1990'da vefat etmiştir.
Geride bıraktığı eserler arasında Kilis yöresinden Meryem (Dama Vurdum Bir Depik), Bayburt yöresinden Guş Gayadan Seslenir, Artvin yöresinden ise Leblebi Koyarlar Tasa isimli türküleri oldukça tanınmıştır.
Kaynak: İzmir Kilisliler Derneği
İlk Yayın Tarihi : 21 Mayıs 2014
Yorumlar
Yorum Gönder