İzmir'in Sembolleri "Konak"

"Konak Meydanı bir anlamda İzmir'in kalbidir. Hem İzmir'in yönetim merkezi olması hem de İzmir'in hemen her yerine buradan ulaşılabilmesi Konak'ı bu anlamda oldukça önemli yapan özelliklerdir.

İlk çağ İzmir'inde bu alanın bulunduğu yer iç limanın bir bölümüdür. Günümüz Konak Meydanı'nın güney-batı yönündeki bir noktadan başlayan iç liman, geniş bir kavis çizerek yine gönümüzde Hisar Camisi'nin bulunduğu bölgede,TBMM Egemenlik Evi'nin bulunduğu noktada son bulur ve kıyı şeride Bornova Körfezi'ne doğru uzayıp gider" Yaşar Ürük'ün kaleminden Konak Meydanı ve Hükümet Konağı...

Timurlenk'in 1402 yılındaki İzmir kuşatmasında, önemli bir bölümü Kadifekale'den getirilen taşlarla doldurulan ve bu dolgu işlemi sonrası yıllarda da süren iç limanın sağ köşesindeki alan günümüzün "Konak Meydanı" olur.

Cumhuriyet'in ilanından sonra bu meydana İzmir Belediye Meclisi karar ile "Atatürk Meydanı" adı verilir. Bu adın verildiği tarihte Hükümet Konağı, Sarı Kışla ve depolarla çevrili olup merkezinde de Saat Kulesi'nin bulunduğu küçük meydanın denize açık yönünde Konak İskelesi vardır. Ancak yıllar içinde bu çevrenin değişmesi, küçük meydanın Sarı Kışla'nın yıkılmasından sonra ortaya çıkan büyük alanın içinde kaybolmasına neden olur. Kışla'nın yıkılmasından sonra "Konak Meydanı" adıyla alınan alan, 2003 yılında yapılan düzenleme çalışmasıyla yeniden yaratılır.

Hükümet Konağı

İzmir ili'nin yönetim merkezi olan yapıdır. İzmir, XIX. Yüzyıl'da iki kez Aydın Vilayeti merkezi olur ve sonrasında merkez İzmir'e nakledilir. Günümüzdeki Hükümet Konağı yerinde bulunan ve Katipzade Konağı olarak bilinen ahşap yapı vali konağı olarak kullanılmaya başlar. Bölgenin "Konak" adıyla anılması işte bu eski konak nedeniyledir.

"Devlet dairelerinin bir çatı altında toplanmasını" sağlanmak için uygun bir binanın mutlaka yapılmasının gerektiği düşüncesi ile iyice harap hale gelen Katipzade Konağı yıktırılarak,1868 yılında yeni Hükümet Konağı'nın yapımına başlanır. Yapının planları Fransız mühendis Rufo tarafından hazırlanır, inşaat hazırlığını ise Salepçioğlu Hacı Ahmet Efendi üstlenir. İzmir'de Napoli tarzıyla döşenen ilk kaldırım, bu nedenle, günümüzdeki Anafartalar Caddesi'nin bu konak yanında kalan giriş bölümünde uygulanır. 1872 yılında tamamlanan ve 1919 yılında İzmir'in işgalini ve 1922 yılında Kurtuluşu yaşayan Hükümet Konağı 1970 yılında yanar ve tamamen yıkılsa da, ana bina aslına sadık kalınarak onarılır. Ancak çevresindeki binalar yıkılarak yerlerine günümüzde de kullanılan çok katlı hizmet binaları yapılır. Bu binalar başta Konak Kaymakamlığı ve İzmir Emniyet Müdürlüğü olmak üzere birçok kuruluş hizmet vermektedir.

Konak Meydanı'nda , İzmir Büyükşehir Belediye binası önündeki bu anıt İzmir Gazeteciler Cemiyeti tarafından Heykeltıraş Turgut Pura'ya yaptırılmış ve 1974 yılında Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından açılmıştır. 2003 yılında gerçekleştirilen proje kapsamında bulunduğu noktadan yaklaşık 20 metre deniz yönüne alınmıştır.

Hasan Tahsin adıyla bilinen gazeteci Osman Nevres Recep; 1888 yılında Selanik'te doğar ve Paris'te Siyaset Bilgiler Okulu'nu bitirir. Mütareke yıllarında İzmir'e yerleşip, gazete çıkarmaya başlayan Hasan Tahsin, 15 Mayıs 1919 günü, İzmir'e ayak basan işgal askerine ilk kurşunu atarak, aynı gün şehit edilir.

Kaynak: Adım Adım İzmir ve Çevresi - Yaşar Ürük - Yakın Kitapevi